Herinneren is een vorm van ontmoeten…

Beste Maurits en familie De Graaf,
Door toeval kwam ik er nu pas achter dat Frans op 6 maart is overleden. Heel jammer dat ik daardoor niet in de gelegenheid ben geweest naar de uitvaart te komen.
Op 1 april 1987 kwam ik op de afdeling OCSR en bleef daar een jaar of vier a vijf waarna ik overstapte naar de afdeling ARZ. Maar de jaren bij OCSR zijn een leerperiode geweest die mij tot op de dag vandaag niet alleen is bijgebleven, maar die, gepensioneerd en wel maar nog niet uitgewerkt, nog steeds toepassing vindt. Al is het maar het niet gebruiken van de woorden 'bijgaand treft u aan' maar 'bijgevoegd'. Frans keek altijd in het rond als hij de verkeerde woorden in een concept zag staan en sprak dan de gevleugelde woorden 'Ik zie niets lopen'.
Het bleef een genoegen Frans te kunnen spreken tijdens de bijeenkomsten van ex-VNG'ers. Het zal vreemd zijn hem niet meer te zien en te spreken.
Moge hij rusten in vrede.
Gerard Heetman

Allereerst condoleer ik Frans’ naasten met zijn overlijden. Het zal moeilijk zijn zonder deze innemende man verder te moeten. En ik gedenk hem met warmte en respect. We hebben elkaar goed leren kennen in de jaren dat hij namens de VNG deel nam aan de vele overleggen die ik als staatssecretaris van onderwijs en wetenschappen organiseerde. Erudiet, met een grote kennis van zaken. Maar ook altijd met een relativerend lachje, niet zonder zelfspot. Ik heb veel van hem geleerd; als ik weer eens te onstuimig veranderingen probeerde tot stand te brengen verdiepte hij zich in de bedoeling, kon me scherp van repliek dienen als hij dat nodig vond, maar altijd constructief, gericht op harmonie, niet op conflict. Dat laatste schuwde hij niet, maar alleen als het niet anders kon. Hij raakte overtuigd van mijn principiële keuze voor decentralisatie en voor een meer autonome school. En ons bond een diepe band met het lokaal openbaar bestuur. Het was een plezier met hem te werken, ook toen we in het zg Schevenings Beraad fundamenteel als overheid en besturenorganisaties met elkaar in gesprek raakten. Zijn gezag stoelde op kennis en op zijn menselijke kwaliteiten. Ik wens zijn naasten veel sterkte en hoop dat de vele goede herinneringen uiteindelijk het verdriet van het afscheid zullen overstemmen.
Jacques Wallage

Het bestuur van de Huurdersbelangenvereniging Laan van Berendrecht ontving het trieste bericht van het overlijden van Frans.
Wij wensen u alle sterkte toe met het verwerken van het verlies.
Frans heeft zich ook ingezet voor onze Vereniging en daar zijn wij hem dankbaar voor.
Namens Bestuur,
Kees Jansen(vz)

Beste Maurits en familie van Frans,
Vanaf het begin van de bouw van onze huizen aan het Heelblaadjespad
zijn wij met Frans in contact gekomen.
Wij hebben hem leren kennen als een door en door eerlijke en oprechte man
die veel belangstelling voor ons en ons gezin had.

Fijne herinneringen hebben wij ook aan de bezoeken die wij aan hem
brachten en waarbij gezamenlijk werd genoten van de klassieke muziek die
hij liet horen. Door zijn brede belangstelling voor veel onderwerpen ontstonden tijdens die bezoeken interessante gesprekken.

Wij wensen jou en de familie veel sterkte en denken zelf met warme gevoelens
aan Frans terug.

Bep en Bart van Wezel
Heelblaadjespad 2

Lieve Maurits,
Frans zal altijd in mijn gedachten blijven als een warme collega, die meester was in het coachen van zijn medewerkers. Ik ben blij dat we recent nog onder redelijk goede omstandigheden herinneringen hebben kunnen delen aan de mooie tijd die we alle drie bij de VNG hebben beleefd.
Ik zit nu niezend thuis, dus zal de uitvaart niet meemaken, wat me erg spijt, maar de uitzonderlijke adviezen van gisterenavond zijn ondubbelzinnig. Hierbij daarom mijn condoleances, ook voor de verdere familie van Frans.
hartelijke groet,
Marianne Schrijver

In memoriam Frans de Graaf
Frans heb ik leren kennen toen wij beiden in de scholenbouw/onderwijshuisvesting zaten. Voor hem een onderdeel van een brede portefeuille; voor mij een veelomvattend werkgebied.
Al gauw groeide onze zakelijke contacten uit tot een bijzondere vriendschap, waarbij de gespreksonderwerpen ruimschoots breder werden dan ons gemeenschappelijke vakgebied.
Frans bleek persoonlijk geïnteresseerd, maatschappelijk (macro èn micro) betrokken, soms formeel, maar altijd erudiet met een brede belangstelling. Toen later Jaap Westbroek zich bij ons voegde, ontstond een gesprek dat zich op diverse locaties over velerlei onderwerpen voortzette. We zagen elkaar bij ons thuis - zo ook op het onvindbare Heelblaadjespad, later in het hoge Berendrecht (waar Frans altijd Indisch eten wilde serveren)– afgewisseld met diverse restaurants, vaak gecombineerd met een korte excursie; zo is Frans’ voetafdruk nog steeds te vinden in een betonvloer van het Corbulo College). Ik heb daar veel plezier aan beleefd, en heb er ook veel van opgestoken. Want politiek en openbaar bestuur waren voor mij nogal ondoorgrondelijke entiteiten. Er ging een wereld voor mij open.
Ik heb begrepen dat dit iets buitengewoons is, dat ik met velen deel.
Verder is bijzonder dat hij twee schilderijen van mij aan de muur boven zijn bank wilde hangen.
Ik ben er dankbaar voor dat ik Frans heb leren kennen en dat ik zulke goede herinneringen aan hem mag koesteren.
Hij ruste in vrede.

Gert Jan Meijer, Snelrewaard

Afscheid nemen van Frans. Toen ik mijn bijdrage als collega in het Liber Amicorum bij zijn afscheid van de VNG eind 2000 nu weer las , vond ik dat ik bijna twintig jaar later nog steeds mijn gevoelens en waardering niet beter tot uitdrukking kan brengen:

Denkend aan Frans,
raak ik bedwelmd
door kennis en ervaring,
die alom verspreid,

tot wasdom komt,
bij wie er pas komt kijken
om opgevoed te worden
door Zijne Majestiteit.

Denkend aan Frans,
zie ik heden en verleden,
nauwkeurig geanalyseerd,
neerslaan in concepten,

die, minutieus gecomponeerd,
als kroonjuwelen
achterblijven
voor zijn adepten.

Denkend aan Frans,
zie ik ook de leraar,
die het veld en VNG,
klassikaal en individueel,

overrompelt, opjaagt,
en tot rust maant;
wat velen doet verzuchten:
Frans, is dit niet een beetje veel?

Denkend aan Frans,
zal ik een makker missen,
collegiaal en gedreven ,

die in annalen
en in veler harten
voort zal blijven leven.

Leo van de Kerkhof