De kunst van het Liefhebben
Lieve pap, pappa, pappa Hansje
“Je kunst van het liefhebben leeft in ons voort”, schreven we als kinderen op je rouwkaart. Dat hebben we van je geleerd. In het ontdekken van het leven, avontuurlijke vakanties, lezen, leren, nieuwsgierig naar het onbekende. In het liefhebben wat het leven te bieden heeft, sporten, muziek, zingen, cultuur, eten. In het liefhebben van de maatschappij, opkomen voor anderen. In het liefhebben van de natuur en haar beschermen. In het liefhebben van onszelf, onszelf mogen zijn, vrijheid. In het liefhebben en koesteren van elkaar.
Ik kijk naar de foto die is gemaakt op het water bij het Joegoslavische eiland Vis. Deze foto hangt bij jouw bureau. Zo’n dierbare herinnering die zoveel over jou vertelt. We gingen daar naar toe in de Dyane, helemaal volgepakt, door half Europa heen. Avontuur, nieuwsgierig naar het onbekende.
We zaten in de auto, Soof en ik achterin met zo’n grote metalen broodtrommel tussen ons in, zodat we elkaar het leven niet te zuur maakten. Het dak was open. De wind woei door onze haren. Jij zong samen met Marja voorin. Beschut en geliefd.
In Vis hadden we een strandje gevonden, waar we vaak helemaal alleen waren. Op de weg daar naar toe, tussen de wijnakkers doorrijdend, mocht ik op de achterbank staan in de Dyane. Mijn handen op de stang voor me, mijn haren in de wind. Jullie lagen op het strand als het even kon bloot in de zon. Wij liepen ook in ons blootje. Ik mocht meezwemmen op jouw rug. Op het strandje hadden we een beschut hoekje waar we een vuurtje konden stoken. Dan hadden we een blikje knakworstjes dat we op het vuur zetten. De smaak en de geur van de worstjes kan ik nu nog oproepen. Vrijheid, genieten.
Het kon allemaal. Ik mocht zijn wie ik was, wij allemaal mochten zijn wie we zijn. Veilig. Vrij. Geliefd
Er komen nog meer herinneringen aan de vele fantastische vakanties. Eentje die me ook heel erg bij is gebleven is de vakantie naar Friesland met de pony’s. Trektocht. Wij op de pony’s en jij en Marjan op de fiets. Overnachtend bij bekenden onderweg. Jullie hadden een huisje geregeld waar de pony’s ook konden staan. We maakten daar tochten door het Friese landschap en gingen ook zeilen in Balk.
Ik kan door blijven gaan. Met de boot naar Griekenland; met alle kinderen naar Italië. Openlucht opera’s. Allemaal avontuur, met elkaar de wereld ontdekken, samen zijn, cultuur, genieten.
En natuurlijk alle vakanties in La Roche. Hoe welkom waren we daar. Eerst in jullie huis en later in de toren. Met Bart en de kinderen. Met Soof. Met Bram en Eline, Esmee en Carolien. Koffie drinken in Vals. Naar de markt in Aubenas. Winkelen bij Jennifer voor de meiden en bij Jules voor de mannen. Wandelen bij Antraigues. Zwemmen in La Beaume. Wat een heerlijke tijd hebben we daar samen gehad. Familieman.
Wat ik ook zo ontzettend bijzonder vond is hoe we woonden in Hoevelaken. Wat een rijkdom. Paradijselijk. Ik zie je daar oneindig veel klussen. Altijd met dat petje van je op. Ik hoor je spelen op de piano in de woonkamer en zingen. Ik hoor muziek van Ramses Shaffy en Liesbeth List. Ik zie de honden voor me, Mast en later ook Kai en Tor, Rosa en Kaatje. Ook zie ik de kippen en de schapen. Durretje. Geiten, Ezels en de pony’s Saartje, Sander en Syrion.
Toen Marja en jij uit elkaar gingen en Marjan bij ons kwam wonen, deelden jullie gewoon het erf door midden. Waar de scheiding voor menig kind een trauma is, was het voor mij eigenlijk een opluchting. Dat heeft ook zo veel te maken met hoe jullie het opgelost hebben. Hoe jullie ons centraal konden zetten. Met Marjan deelde je de zorgtaken voor ons met Marja. Ontbijt, avondeten. En hoe vaak ben je niet in alle vroegte opgestaan om mee te gaan naar pony wedstrijden? Deze manier van leven moet echt niet altijd makkelijk voor je zijn geweest. Het laat zo de vrijheid zien in jouw denken en Je liefde voor ons. Het paradijs bleef bewaard, daar ben ik je voor eeuwig dankbaar voor.
En dan komt Janneke, met Bram en Esmee in jouw en ons leven. Ik herinner me nog dat we haar aan tafel een beetje zaten te plagen. Jij, ik en Soof, het alfabet te boeren. Ze kon het niet echt waarderen, wij hadden wel lol, beetje van die stiekeme lol, omdat je weet dat je ook iets stouts doet.
Jouw liefde met Janneke vind ik zo mooi. Het is een voorbeeld voor mij van hoe liefde hoort te zijn. Dat heb jij met haar, dat hebben jullie samen ons voorgeleefd. Het samen genieten. Die blikken in jullie ogen. De foute grappen. Ik zie jullie in je nette kleren naar een voorstelling gaan. Liefst in de zomer een opera in een openluchttheater. Ik zie je chic gekleed, met Janneke lopen, niet saai, maar met flair en klasse. Wat een prachtig stel. En wat een geluk heb je met haar gehad. Zo knap hoe ze er voor je kon zijn in je depressieve periodes. Dat is echt(e) liefde.
