Het moet ergens in 1996 geweest zijn. Zaterdagavond, Jack Spijkerman op tv. En ineens begint er een cabaretier zich zingend af te vragen waarom we niet gewoon één oorlog tegelijk voeren. Ik was hooguit 14, maar deze zienswijze vond ik briljant. De cabaretier van dienst Bleek Jeroen van Merwijk te heten.
Het waren de jaren dat de VARA regelmatig cabaret uitzond op de zaterdagavond. Youp van het Hek, Herman Finkers, Harrie Jekkers, Bert Visscher en Theo Maasen: allemaal kwamen ze voorbij. Maar op een volledige registratie van Jeroen van Merwijk bleef ik tevergeefs wachten. Ja, er kwamen wel eens wat flarden voorbij in compilatieprogramma’s. Zo ontdekte ik dat hij het leven maar kut vond, dat alle vrouwen groot waren en, wellicht nog briljanter dan zijn oorlogslied, dat alle mannen dood moesten. In 1997 kocht ik zelfs de verzamel cd “Van de Gekken” met als één van de redenen dat daar tenminste iets van Jeroen van Merwijk op stond. Het bijbehorende boekwerk gaf aan dat een verdere zoektocht weinig zin zou hebben, want zijn positief lied in deze bloemlezing ging vergezeld met de mededeling dat eerder werk van Jeroen van Merwijk tot dan toe nog niet eerder op cd was verschenen.
Gelukkig brak al spoedig de studententijd aan en mijn culturele ontwikkeling ging vergezeld met bezoeken aan de schouwburg. Zo ook aan Jeroen van Merwijk. Groot was mijn verbazing toen bleek dat we voor zijn optreden plaats moesten nemen in de kleine zaal. Allereerst omdat ik niet eens wist dat de schouwburg überhaupt een kleine zaal had, maar te meer nog dat deze scherpe cabaretier blijkbaar niet op een groter publiek kon rekenen. Blijkbaar lag dat aan mij, want de vrienden die ik deze avond had opgetrommeld om mij te vergezellen, gaven bij het napraatje volmondig toe dat zij een tweede keer Van Merwijk niet echt zagen zitten, terwijl ik toch een uiterst amusante avond had gehad.
Van Merwijk bleek voor fijnproevers. Dat bleek eens te meer toen hij Harrie Jekkers wist over te halen voor een rentree naar de podia. “Harrie Jekkers eindelijk terug waar hij hoort!” hoorde ik juichend om mij heen. “Ja, maar ik vind het ook leuk om Jeroen van Merwijk eens in een grote zaal te zien”, reageerde ik dan net zo enthousiast. Een reactie die vaak een vragende blik opwierp bij de gesprekspartner, gevolgd door de tegenvraag: “Ja, wie is dat eigenlijk?”.
Die avond zaten wij met de familie in de schouwburg, toen Jeroen zijn “Positief Lied” inzette als eerste bijdrage in zijn samenwerking met Harrie Jekkers. Een vluchtige blik van herkenning tussen mijn moeder en mij, waarna wij in een schaterlach uitbarsten. “Wat was er nou zo grappig”, vroeg een verstoorde zaalgenoot ons in de pauze. We konden het niet uitleggen. Zoiets moest je gewoon ervaren.
De mededeling dat hij stervende was, bracht Jeroen uiteindelijk meer erkenning dan twintig jaar ploeteren voor kleine zaaltjes. Dat al deze lof hem nog bij leven ten deel viel is enerzijds troostend, maar heeft ook een ietwat wrange bijsmaak. Nu de taal- en schilderkunst van Jeroen van Merwijk ons is ontvallen, is de wereld toch een stukje minder kleurrijk geworden.
