Herinneren is een vorm van ontmoeten…

Uitgesproken door zijn broer Marc tijdens de uitvaartdienst op 1 november 2022

Lieve Vincent, Amber en Pam
Lieve ma, Robert & Ellen
Lieve nichtjes en neef van Frank
Lieve aanwezigen

Wij zijn hier bij elkaar,
om afscheid te nemen van Frank.
En wat ons bindt, is het gemis van Frank.
Iedereen op zijn eigen wijze.

Mijn broer kon relativeren als de beste.
Als het niet gaat zoals het moet, dan moet het maar zoals het gaat.
En dit was absoluut geen fatalisme.
Want hij geloofde stellig in het creatieve vermogen van de mens.
Dat liet echter onverlet dat hij ons regelmatig kon troosten met de woorden ‘Ach, het is wat het is’.
Die woorden waren voor hem een geïnternaliseerde levenswijsheid.

Frank was ook een man van extremen.
Alles moest je volgens hem op z’n minst een keer meegemaakt hebben.
Wat de meesten van ons in twee jaar ervaren, ervaarde hij in hooguit een jaar. Of het nou ging om werk, dieet, sporten of het drinken van een glaasje wijn. Hij deed alles frequenter, intensiever en vooral vol overgave. Ik denk aan zijn vele reizen voor DSM, de nachtelijke calls vanwege het tijdverschil met Amerika, zijn sapkuurtjes, zijn deelname aan een mudrace, zijn roei-apparaat in de zijkamer en het niet kunnen stoppen met drinken na de eerste fles rode wijn.

Op de kaart zien we de stoere Frank in gevecht met de wind.
Altijd opzoek naar de beste koers, ook in z’n persoonlijke leven.
Frank was een grote sterke joviale man met een luide stem en een overtuigende lach. Zijn aanwezigheid vulde de gehele ruimte, maar in die man schuilde een klein hart, een hart van goud. Hij was begaan met zowel de wereldproblematiek, als met het lief en leed van de ander. Dat nam niet weg dat hij het moeilijk vond om met zijn eigen emoties om te gaan. Hij vond het moeilijk om deze toe te laten, laat staan om ze met anderen te delen. Zo schreef hij mij medio juli dit jaar: Ik heb - denk ik - een olifantenhuid gekregen. Ik bagatelliseer alles en verdoof mezelf met drank en werk.
Dat wil ik veranderen.

Naar aanleiding van mijn beschouwingen over ‘wat is een gelukkig leven?’, antwoordde hij kortgeleden met de woorden: Geluk moet je - denk ik - niet nastreven. Het is volgens mij niet ons voornaamste doel. De reis is belangrijker. En vooral de kunst om emoties toe te laten. Dat is nieuw voor mij. Ik heb dat nooit gekund en ik kom erachter dat het me nu opbreekt.
Maar ach, ik ben pas 59.

En ja hoor, Frank is hiermee voortvarend aan de slag gegaan. Hij meldde zich aan bij het Boswijk Instituut om daar gedurende negen weekenden aan te gaan werken. Uiteindelijk heeft hij er slechts één meegemaakt, maar hij was er heel positief over. Hij appte mij: Het was heel intens. Er werd veel gehuild, maar ook veel gelachen. Er kwamen veel emoties los en er werd veel geknuffeld. Het was een zeer bijzondere ervaring met inspirerende begeleiders. Knap hoe ze dat doen.
Nog nooit zoveel gehuild, van opluchting.

Hij zat midden in een transformatieproces dat erop gericht was om de verbinding met zijn eigen unieke zelf te verbeteren. Zo zei hij: Het gaat om het ontpellen, terug naar Frankje, om daarna weer te kunnen worden wie ik werkelijk ben.
Daar geloof ik wel in.

Frank was, naast het feit dat hij mijn broer is, ook mijn beste vriend. We appten bijna dagelijks met elkaar. Meestal over banale onderwerpen. Na mijn klacht over het vele werk om de woonkamer af te stoffen, tipte hij mij over de swiffer (waar hij laaiend enthousiast over was). En het kenteken van zijn nieuwe auto dat hij zo mooi vond: R-705-DJ. De R van Raphaël, 7-05 zijn geboortedatum en DJ (uitspraak: diejee) de naam van het konijn. En ons wedstrijdje over de kilo’s. Op de vrijdag voor zijn overlijden, appte hij me nog: Ik was vandaag onder de 102. Bijna 101 zelfs. En jij? Maar we spraken ook over een alternatief voor het kapitalisme, wetenschappelijke dilemma’s, de klimaatcrisis en onze dromen over de toekomst. We speelden met de gedachte om een familiehuis in de Ardennen te kopen, waarvan hij zei: Het is daar echt heel mooi en het is ook lekker dichtbij; een goede plek dus om daar na m’n pensioen een beetje te gaan boeren en van het leven te genieten.

Mijn laatste diepgaande gesprek met Frank was op donderdag 20 oktober, drie dagen voor zijn overlijden. Hij gaf te kennen dat hij zijn werk niet langer zo’n dominante rol in zijn leven wilde laten spelen. Eigenlijk overwoog hij om er helemaal mee te stoppen. Zo zei hij: Gewoon met vervroegd pensioen gaan en dan werken aan mijn fysieke-emotionele disbalans, zodat ik er daarna weer helemaal voor Vincent en Amber kan zijn. Na hierover ook met Jacqueline en Reinder gesproken te hebben, stond zijn besluit vast. En toen kwam de klap. Plotseling is Frank ons ontvallen. We zagen dit niet aankomen.
En dat maakt ons verdriet om hem te moeten missen des te groter.

De reacties van zijn collega’s doen ons overigens erg goed. Deze maken duidelijk dat Frank op zijn werk altijd de persoon kon zijn, zoals wij hem ons herinneren. Graag citeer ik een deel van de herinnering van Jan Smits aan Frank, getiteld ‘De IJsbreker’.

Een ijzige vergadering wordt een ruimte vol met lachsalvo's.
Een zakenreis wordt een prettig uitje.
Een kansloos project wordt een heerlijk avontuur.
Een formeel overleg wordt een vriendenclub.
Man, wat verandert de wereld wanneer jij binnenkomt.

Dank, ijsbreker, dat je zoveel voor ons betekend hebt.
Zolang die herinnering blijft, ben jij bij ons.

Lieve broer, wat zal ik je missen. Ik houd voor eeuwig van jou.