Teus was bevriend met mijn vader en zijn vrouw. Ik leerde haar kennen in de tijd dat ik bij mijn vader in huis woonde. Ook Jan van Borssum Buisman leerde ik kennen, daar zij en Hans en Heleen bevriend waren. Nu zijn ze allemaal overleden, en beheer ik als dochter van Hans Kox de website www.hanskox.nl. Ik heb daar pas net een bericht geplaatst over het overlijden van Teus van den Berg. Ze had een prachtige stem, ze was helder en erudiet, en had aandacht voor anderen. Ze was heel eigen en had humor. Haar zingende kip staat nu bij mij op de kast. Daar ben ik heel blij mee. Ook Windkracht 10 staat bij mij in de tuin. Wat een prachtige beelden. Als beginnend beeldhouwer kan ik er met heel veel plezier naar kijken.
Judith Kox

Deze woorden en variaties hierop waren de woorden die Teus en Jan ons schreven wanneer zij ons bedankten nadat ze bij ons hadden gegeten of nadat we gezamenlijk een museum hadden bezocht.

Heel veel goede gedachten komen bij ons op als herinneringen nu Teus negen jaar na Jan is overleden.
Maar het zijn niet alleen mooie gedachten, gelukkig hebben we talrijke tastbare herinneringen aan Teus en Jan, beelden, penningen, tekeningen en verhalen. Zoals de fluitspeler van Teus, windkracht 10, kinderen onder paraplu, Basje Pot en van Jan de stoere Don Quichotte, die onze bezoekers in de hal al jaren verwelkomt.

Wat ons ook heel dierbaar is, zijn de tekeningen van Frans, jong overleden man van Teus, en het bijbehorende sprookje ‘Hoe Wiek de Zebra aan zijn zwarte strepen kwam ……..’ Wij kregen deze tekeningen van Teus in 1973 bij de komst van onze oudste dochter Hanan. Ingelijst sieren zij nog altijd onze kamer en nog steeds raken kinderen geboeid wanneer wij aan de hand van deze tekeningen het sprookje vertellen.

KIT, Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam, 1965. De leiding van de cursus, drie maanden cursus voor vrijwilligers die werden uitgezonden naar ontwikkelingslanden, hechtte veel belang aan de manier waarop deze vrijwilligers in die landen hun kennis en vaardigheden met de lokale bevolking deelden. Zo kwam het gecombineerde vak ‘visuele hulpmiddelen en voorlichtingskunde’ tot stand en werden Teus en Rob als docenten aan elkaar gekoppeld. Een boeiende creatieve collega die enthousiasme en betrokkenheid uitstraalde, waar cursisten in haar praktijklessen veel plezier mee hadden en van wie zij veel leerden, getuige de talrijke brieven die Teus later van hen kreeg.
Voor mij was Teus de ideale collega en ik hoorde en passant dat zij beeldhouwster was.

Al snel groeide onze vriendschap en mondde onze gezamenlijke creativiteit uit in de ‘oprichting’ van de ‘section Netherlands Volunteer Program Audio-Visual Aids’ als onderdeel van het ‘Royal Institute for te Tropics’. Het logo ontworpen door Teus sierde ons briefpapier. Een leegstaande grote zaal in het KIT hadden wij ons als trainingscentrum toegeëigend, de cursusleiding deelde ons enthousiasme. Maar toen de secretaris generaal van het KIT bij toeval een van de secretaresses onze brief zag typen? Onze mooie gedachten, onze uitgewerkte plannen vielen als een kaartenhuis ineen. Ook ons was hiërarchie in de woelige jaren 60 vreemd.

Maar wat konden wij jaren nadien nog steeds ontzettend veel plezier beleven terugdenkend aan onze KIT jaren, waar een gezamenlijke ‘studiereis’ naar Londen ook toe behoorde. High Holborn, de straat waaraan het instituut lag, dat wij bezochten, bleef jarenlang op onze lachspieren werken wanneer we elkaar met ‘High Holborn!’ begroetten.
Of onze meerdaagse gastlessen in Oudenbosch aan Afrikaanse studentes die een jaarcursus in een nonnenklooster volgden en waar wij in een naastgelegen hotel overnachtten. Die cursustijd is later vastgelegd door een bevriende kunstenares van Teus in een schitterend uitgevoerd zwart knipselwerk.
In 1969 was er een ander bijzonder hoogtepunt in ons leven: Teus opende aan de arm van mijn broer de trouwstoet die Baukje en mij naar het Raadhuis van Bolsward bracht.

Na de jaren Tropeninstituut vervolgde Teus haar succesvolle docenten carrière bij de stichting T.K.O. (Tropencursus voor Kader in Ontwikkelingswerk) waaraan Baukje lange tijd als cursusleidster was verbonden.

Tijdens deze jaarlijkse TKO cursussen vond twee jaar achtereen de Elfstedentocht plaats, 1985 en 1986. Vanwege haar Friese wortels kreeg Baukje van Teus een buitengewoon beschilderd ganzenei waarop de Elfstedentocht was afgebeeld. Het jaar erna had Teus een grote Elfsteden vlag voor Baukje gemaakt waarop de tocht langs elf steden was afgebeeld.

Tijdens een van onze laatste bezoeken aan Teus in het verpleeghuis had Baukje die vlag meegenomen. Terwijl Teus weinig meer zei en we ons soms afvroegen wat zij nog aan ons bezoek beleefde, keek ze op toen Baukje en ik de vlag ophielden en zei helder en spontaan ‘Elfstedentocht’.

Een bezoek eerder aan Teus leidde onverwachts tot bijzondere, een haar typerende gedenkwaardige reactie. Rond haar verhuizing van de Bakkenessergracht naar Heemstede had Teus aan Baukje een mooi blauw wollen jasje gegeven dat haar te groot was geworden.
Bij het bezoek aan Teus in het verpleeghuis droeg Baukje dat blauwe jasje en wilde zij Teus nogmaals laten blijken hoe blij ze ermee was. Teus reageerde amper waarop ik grappend zei ‘wil je het jasje misschien weer een poosje gebruiken?’ Met een olijke blik in haar ogen was Teus’ reactie kort en krachtig ‘daar ga jij niet over’. Waarop ik zei ‘ben ik net bij je en krijg ik nu al op mijn donder’. Teus met een glimlach op haar gezicht sprak toen de onvergetelijke woorden ‘nee, niet op je donder, je wordt gemaand tot inzicht’.

Jaren eerder in 2012, enkele dagen voor het overlijden van Jan, zat ik naast zijn bed in de slaapkamer aan de Bakenessergracht. Baukje en

Geachte mevrouw Mayer,
Dank voor uw krantenartikelen over Teus van de Berg-Been. Ik heb op Twitter en Facebook ook even stilgestaan bij haar overlijden. Ik ben enorm blij dat ik nog in de gelegenheid ben geweest om Teus vorig jaar de eer te betonen die zij als oud-Briellenaarse en maakster van verschillende kunstwerken in Brielle verdiende. Ik bewaar daar hele mooie herinneringen aan, al was het toen ook al wel duidelijk dat haar gezondheid broos was. Dank ook voor uw inzet destijds.

Met Teus’ overlijden is er weer een markante dochter van Brielle heengegaan. Haar beelden zijn er nog en zullen ons aan haar blijven herinneren. Vorige zomer, tijdens een bescheiden vakantie in eigen land, was ik nog in het voormalige doorgangskamp in Vught, met haar mooie gedenkteken voor de kinderen die van daaruit de weg naar de dood op werden gestuurd. Zeer indrukwekkend.

Met vriendelijke groet,
Gregor Rensen
Burgemeester

Teus is een vrouw die wij al jaren kennen/kenden omdat zij onder andere het fraaie beeld genaamd ANDREA heeft gemaakt voor het bedrijf van mijn vader 'Andrélon'. Ik heb jarenlang contact met haar gehouden en haar ook vaak uitgenodigd om bij ons jaarlijks familiefeest hier in onze tuin aanwezig te zijn, omdat Andrea, na het overlijden van mijn ouders, hier in onze tuin een bijzondere plaats heeft gekregen. Teus heeft dat helaas nooit gedaan, omdat zij dat, in tegenstelling tot ons, 'ongepast' vond. Ik heb Teus diverse malen bezocht in Heemstede, maar toen zij verhuisde naar Haarlem, werd mij verteld dat het onverstandig was haar nog te bezoeken omdat zij daardoor wellicht nog meer in verwarring zou komen. Heel jammer natuurlijk, ik had haar graag nog even gezien. Jammer dat deze bewonderenswaardige vrouw is overleden, maar nu misschien ergens op de wolken een prettig samenzijn heeft met mijn beide ouders met wie zij het zo goed kon vinden. Ik wens u allen veel sterkte met dit verlies en hoop dat u dit gemis een goede plaats kunt geven. Vriendelijke groeten, Jos de Jong en familie.

Teus van den Berg-Been (1926 - 2021)

Op 14 mei jl. is Teus van den Berg-Been op 95-jarige leeftijd overleden.

Teus Been studeerde aan de kunstacademie in Rotterdam (1946-1950) en trouwde met medestudent en graficus Frans van den Berg (o.a. docent van Marinus Fuit). Teus werd al op 29-jarige leeftijd weduwe en verhuisde na verloop van tijd van Amsterdam naar Haarlem. Teus woonde en werkte aan het Spaarne, waar zij tot haar 86e in haar atelier op de begane grond werkte. Later woonde Teus bij haar partner Jan Borssum Buisman (beeldhouwer en kastelein van het Teylers Museum) aan de Bakenessergracht.

Teus maakte kleinplastiek in klei en was, veelal lezende of spelende kinderen. Ze ontwierp ook monumentaler werk: mens- en dierfiguren in brons en steen en praktische speelplastieken, een combinatie van kunst en toegepaste speeltuigen als klimrekken of -beelden. Veel van haar werk is te zien bij scholen. Verder maakte ze talloze reliëfs voor op gevels van gebouwen in een heel eigen, eigentijdse en toch klassieke stijl.

Haar eerste opdracht was een herdenkingsplaquette voor omgekomen oud-leerlingen van de Rijks HBS in Brielle. Door heel Nederland en zelfs in Amerika staan haar herkenbare, figuratieve beelden, die zij in opdracht van de 1 procentregeling kon maken. Haar droom dat haar beeld ‘De BAVO-kijkertjes’ naast de Bavo op de oude Groenmarkt in Haarlem zou worden geplaatst is jammer genoeg nooit gerealiseerd.

Haar laatste grote opdracht was het monument voor Kamp Vught: Monument der Verloren Kinderen (1999). Het bestaat uit acht staalplaten, waarin de 1.296 namen van omgekomen kinderen zijn gelaserd. Aan de voet van het monument ligt, in brons geboetseerd, het verlaten speelgoed dat de kinderen niet mee konden nemen. Tot op de dag van vandaag een veel bezocht monument.
Eén van haar laatste vrije werken was Sonny Boy (2009), dat in de bibliotheek van Den Haag staat en dat ze maakt naar aanleiding van de roman Sonny Boy van Annejet van der Zijl.

Ruim 25 jaar lang combineerde Teus haar beeldhouwwerk met haar werk als docent bij het Koninklijk instituut voor de Tropen. Daar doceerde ze het maken van visuele hulpmiddelen voor kennisoverdracht aan mensen die les gingen geven in ontwikkelingslanden. In die hoedanigheid reisde ze ook veel naar onder meer België, India en Afrika om daar gastlessen te geven. Later doceerde zij handenarbeid aan de Volkshogeschool.

Een jaar geleden, ze was toen 94 jaar, ontving Teus de erepenning van Brielle voor de vele werken die ze voor Brielle heeft gemaakt.

Teus was een buitengewoon aimabel, zachtaardig en hartelijk mens. Ze was grappig, moedig en zeer getalenteerd en had een kalme en relativerende levenshouding. Teus was lid van Teisterbant en later van De Vishal, ze zong jarenlang in onder meer het Bachensemble en speelde klavecimbel. Teus was mijn oudtante. Ik zal haar heel erg missen.

Michèle Baudet

Een greep uit haar werken in de openbare ruimte:
· Herdenkingsplaquette (1949) voor de Rijks HBS in Brielle
· Lezende Jongen (1963), Brielle
· Samenspel (1966), Leeuwarden
· Gevelreliëf Onder moeders paraplu (1967), Vlaardingen
· Hans Onversaecht (1967), Brielle
· Gevelreliëf Ezeltjes (1969), Vlaardingen
· Joods Monument (1971) in het gemeentehuis in Brielle
· Drie Zwanen (1971), Brielle
· Handje Klap (1974) voor de basisschool in Oud-Alblas
· Nils Holgersson (1988), Alphen aan den Rijn
· Monument der Verloren Kinderen (1999), Kamp Vught[5]
· Sonny Boy (2009), Den Haag

Begin1986 reageerde Teus op de advertentie waarin wij om woonruimte in Haarlem te huur vroegen. In mei van dat jaar verhuisden wij naar de woning boven haar atelier op nummer 28 aan het Spaarne. Zelf woonde ze om de hoek aan de Bakenessengracht, bij Jan. Het klikte goed tussen ons. Vaak zat ze in haar atelier te werken, wanneer wij de deur uitgingen of thuis kwamen. Onze fietsen mochten we in het atelier parkeren. Een deel van procedé van bronzen beelden maken, konden wij dankzij Teus van dichtbij meemaken. Ze legde het ons allemaal uit. Ze maakte ook een beeldje van mij op de fiets. Dat was een verrassing voor mijn verjaardag (ook 9 februari), bekokstooft door Paul en Teus samen.
Regelmatig kwam ze boven bij ons koffie drinken en namen we het hele wereldgebeuren door. Het waren mooie jaren. Toen we later in Groningen woonden, schreven we elkaar nog vaak een kaartje. We denken met warmte en plezier aan haar terug. Dank je wel, lieve, geestige Teus.
Marcelle Mulder en Paul Ike, De Bilt

Na mijn artsexamen in 1973 besloten mijn vrouw Aad en ik om een periode naar Afrika te gaan om 'ontwikkelingswerk' te gaan doen. Ter voorbereiding werkte ik als assistent chirurgie en daarna gynecologie, terwijl Aad een cursus Voorlichtingskunde volgde aan Hogeschool Rollencate in Deventer. Een van de docenten daar was Teus, met wie het direct klikte.
Na terugkomst in Nederland vestigde ik mij als huisarts in Haarlem. Na enige tijd meldden Teus en Jan zich als nieuwe patiënt in mijn praktijk. De eerste keer dat ik aan Jan een huisbezoek aflegde maakte grote indruk: aanbellen bij Teylersmuseum, via de bovengallerij van de grote museumzaal, naar het Kasteleinshuis aan de Damstraat.
Niet lang daarna verhuisde Jan, met Teus, naar het huis aan de Bakenessergracht. Eerst wist ik niet zo goed wat de status van Teus was. Maar dat zij meer was dan een toevallig ook beeldhouwende buurvrouw van Jan bleek al gauw. Jan was de oom van een goede studievriend van mij, Floris de Graaf. Wij deelden onze bewondering voor dit fantastische stel in hun museale atelierwoning, waar het atelier van Jans vader op de 1e verdieping nog vrijwel in tact was. Het contact met Teus kreeg een heel andere betekenis toen mijn schoonmoeder, Hetty Voûte, als bestuurslid van het Nationaal Monument Kamp Vught, Teus vroeg het Kindermonument te ontwerpen ter herinnering aan het kindertransport in juni 1943 naar de gaskamers van Sobibor.
Kort voor ons vertrek uit Haarlem, naar Hall, aan de Veluwezoom, gaf Teus Aad een boekje uit haar bibliotheek mee: De Volmaakte Hollandse Keukenmeid, een facsimile-uitgave uit 1761. Omdat daar recepten voor kweepeergelei en moerbijjam in voorkomen, fruitbomen die wij nog steeds in de tuin hebben. Dat boekje staat nog tussen onze kookboeken, als blijvende herinnering aan een bijzondere vriendschap.
Diederik en Aad Kuenen-Dutilh