Zien doet geloven

16 oktober 2015

Het is zo ontroerend om te zien hoeveel troost het nabestaanden geeft om een  overledene te zien.  In de situatie dat men het hele proces naar het overlijden heeft meegemaakt en de dood niet onverwacht is binnengeslopen, is het de serene rust die de mensen raakt. Hij of zij ligt er dan niet alleen ‘mooi bij’ maar vooral de ontspanning in het gezicht en het ontbreken van lijden en pijn, maakt het tot een waardevolle ervaring.  Hoe anders is het als de dood zomaar uit het niets tevoorschijn komt. Dan maakt ongeloof zich meester van de nabestaanden. Niet te bevatten. Dat ‘bevatten’ heeft  tijd nodig en het besef komt heel langzaam. Het zien is essentieel om verder te kunnen.  Wij kunnen het niet vaak genoeg zeggen: er is een keus, je bepaalt als nabestaande zelf of ‘je het aankunt’.  Niemand mag of kan jou als naaste die laatste blik ontnemen.  Nee, niet iedere overledene ligt er ‘mooi bij’ maar daar gaat het dan allang niet meer om. Kijken, aftasten, je zintuigen inzetten om te ervaren dat het inderdaad die persoon is waar jij zo van houdt, die zo plotseling is overvallen door de dood.  Juist als het lichaam door de doodsoorzaak is gehavend en geschonden, slaat de fantasie vaak op hol. Onbegrenst en onbeperkt. De werkelijkheid is hard, zeker als het dode lichaam nauwelijks nog iets herkenbaars heeft. Maar de werkelijkheid is wat er op dat moment is,  erger dan dat wordt het niet. Daar waar de dode voor een vreemde onherkenbaar is, zie ik hoe anders direct naasten wel hun dierbare zien, door alles heen. Zien doet geloven:  ‘ja, deze persoon hoort bij mij’.  Deze blik maakt dat er in ieder geval goed afscheid genomen kan worden.   Onlangs bij een afscheid waarbij  de familie vond dat het echt tijd werd om de kist te sluiten , vertelde zijn vriendin aan mij dat ze nog even zijn ooglid hadden opgetild.  In eerste instantie uit nieuwsgierigheid. ‘Het heeft me goed gedaan, zijn guitige blik was weg’ , vertelde ze een beetje giechelend.  Het sluiten van de kist was ineens niet meer zo confronterend  als voor deze bijzondere actie.  Het heeft mij aan het denken gezet. Ik vind het zelf erg moeilijk om in dode ogen te kijken. Het zijn de spiegels van de ziel. Het was kennelijk  het laatste stukje werkelijkheid dat zij nodig had.  Met het plaatsen van het deksel en het aandraaien van de schroeven, sloten we ineens veel meer  af dan  alleen de kist.

Loes Rooijakkers-Jeuken

Terug naar overzicht

Lees ook

  • Museumbezoek: niet schreeuwen, niet fluisteren

    Ik ben onlangs naar Amsterdam gegaan en bezocht het uitvaartmuseum Tot Zover. Gelukkig werd het beladen onderwerp Zelfdoding daar geweldig belicht. Als ik op Memori kijk, zie ik hoeveel...

    Lees meer
  • Komkommertijd

    Het is stil. Stil op straat en stil in de in winkels. Het nieuws beperkt zich tot wat noodzakelijke mededelingen maar de ingewikkelde kwesties komen nu niet aan de orde. Ik merk dat ik ...

    Lees meer
  • In het land der blinden

    Soms gebeurt er iets waardoor het ineens duidelijk wordt hoe klein het verschil is tussen geluk en ongeluk. Één ongeconcentreerd moment en patsboem, alles is anders. Ik zag een  auto...

    Lees meer
Het officiële condoleanceregister van Nederland

Herinneren is een vorm van ontmoeten…